¶ WPROWADZENIE
Wersja ZIELONY DOM v.2.01
Prezentowany zestaw kryteriów ujętych w certyfikacie ZIELONY DOM v.2.01 jest drugą odsłoną pierwszego polskiego systemu certyfikacji wielokryterialnej. Wprowadzona w 2021 r. pierwsza wersja była wersją pilotażową, mającą na celu zbadanie potencjału rynku nowych nieruchomości mieszkalnych, gotowości i otwartości na wdrażanie zrównoważonych rozwiązań w budynkach mieszkalnych.
Niestety przedłużająca się pandemia oraz agresja Rosji na Ukrainę miały złożone i zróżnicowane skutki dla rynku mieszkaniowego. Całkowicie niestabilny rynek cen materiałów budowanych i nośników energii oraz przerwany łańcuch dostaw w zasadzie zatrzymały nowe inwestycje. Mimo wszystko przeprowadzone rozmowy z inwestorami mieszkaniowymi, przeprowadzenie weryfikacji inwestycji mieszkaniowych na poziomie precertyfikacji, pozwoliły na wyciągniecie wniosków i korektę przyjętych kryteriów.
Najważniejsze zmiany w wersji 2.01:
- wprowadzono nowe poziomy certyfikatu: Standard, Premium, Prestige
- wprowadzono nowe limity punktów procentowych na odpowiednich poziomach
- usunięto wybrane kryteria, których zastosowanie okazało się niemożliwe
- zweryfikowano i ustalono nowe wagi punktowe w poszczególnych kryteriach
- ustalono nową maksymalną liczbę punktów do uzyskania: dla budynków wielorodzinnych 130 punktów, a jednorodzinnych 90 punktów
- punkty dodatkowe przyznawane za działania nie ujęte w przedstawionych kryteriach to punkty PLUS - maksymalnie 10 punktów
- dla poziomów Premium i Prestige ustalono listę punktów obowiązkowych (punktowanych).
Wszystkie zmiany zostały ujęte w odpowiednich kryteriach i tabelach przedstawionych poniżej i w odpowiednich rozdziałach dotyczących poszczególnych obszarów certyfikatu ZIELONY DOM.
Certyfikacja budynków mieszkalnych to proces oceny i potwierdzenia zgodności danego budynku z określonymi standardami, normami lub wytycznymi dotyczącymi różnych zrównoważonych rozwiązań w budownictwie. W budynkach spędzamy około 90% swojego czasu, więc kluczową kwestią jest to, jak budynki, w których przebywamy, wpływają na nas.
Zielony budynek, a dokładniej – budynek zrównoważony, to obiekt oszczędny, komfortowy i stworzony z poszanowaniem środowiska naturalnego. Projektując, budując i użytkując zielone budynki, jednocześnie zapewniamy nasze bieżące potrzeby, a także dbamy o to, aby następne pokolenia mogły zaspokoić swoje przyszłe potrzeby. Na wszystkich etapach życia budynku uwzględniać należy oszczędzanie zasobów naturalnych i dbanie o środowisko. Tak więc zielony budynek, a dokładniej – budynek zrównoważony, to obiekt oszczędny, komfortowy i stworzony z poszanowaniem środowiska naturalnego.
W obszarach budownictwa zrównoważonego znajdują się m.in.:
- efektywność energetyczna wyrażana przez poziom izolacji termicznej, efektywności systemów ogrzewania, chłodzenia i wentylacji czy też wykorzystanie energii odnawialnej,
- wykorzystanie zasobów naturalnych, minimalizacja odpadów budowlanych, projektowanie z uwzględnieniem aspektów ekologicznych,
- komfort użytkowania uwzględniający odpowiednią jakość powietrza wewnętrznego, dostęp do udogodnień, oświetlenia naturalnego, komfortu akustycznego,
- zagospodarowanie wody deszczowej zachowanie bioróżnorodności na terenie inwestycji,
- wdrażanie rozwiązań cyrkularnych,
- optymalizacja wbudowanego śladu węglowego.
Wypełniając swoją misję, polegającą na upowszechnianiu budynków spełniających powyższe cele, w tym budynków mieszkalnych, Polskie Stowarzyszenie Budownictwa Ekologicznego PLGBC, opracowało pierwszy polski system certyfikacji wielokryterialnej pozwalający uzyskać certyfikat ZIELONY DOM.
Informacje, wyodrębnione obszary oraz kryteria zawarte w niniejszym podręczniku podane są z uwzględnieniem ambitnych celów, obowiązujących przepisów i dobrych praktyk w kontekście budownictwa zrównoważonego.
Ze względu na czysto informacyjny charakter niniejszego dokumentu, Polskie Stowarzyszenie Budownictwa Ekologicznego PLGBC zastrzega sobie prawo do wprowadzania w nim zmian lub modyfikacji.
Niniejszy podręcznik zawiera odniesienia i inne materiały bibliograficzne opracowane przez osoby trzecie. Istnienie takich odniesień nie oznacza sponsorowania lub przynależności do osób trzecich.
Informacje i materiały zawarte w tym podręczniku są wiarygodne i dokładne, przygotowane zgodnie z najlepszą wiedzą Stowarzyszenia, jednak nie są one objęte żadną gwarancją.
Realizacja tej wersji wytycznych certyfikacji ZIELONY DOM była możliwa dzięki uczestnikom Grupy Roboczej ZIELONY DOM, którzy poświęcili swój czas, dzieląc się swoją wiedzą w dziedzinie budownictwa zrównoważonego oraz dzięki wsparciu Polskiego Związku Firm Deweloperskich.
Certyfikat ZIELONY DOM został opracowany w ramach unijnego projektu SMARTER Finance for Families. Inspiracją przy tworzeniu kryteriów certyfikacji dla polskich warunków były certyfikaty: rumuński Green Homes, włoski GBC Home, irlandzki HPI, udostępnione przez partnerów konsorcjum projektu SMARTER, a także certyfikacje międzynarodowe BREEAM i LEED.
¶ CERTYFIKAT ZIELONY DOM
Certyfikat ZIELONY DOM jest pierwszym polskim wielokryterialnym certyfikatem oceniającym inwestycje mieszkaniowe w ramach budownictwa zrównoważonego. Skierowany jest przede wszystkim do sektora inwestycji deweloperskich. Ze względu na złożoność procesu inwestycyjnego wskazane jest, aby idea certyfikacji rozważana była na etapie koncepcji projektu inwestycji mieszkaniowej, co pozwoli na efektywne wdrażanie rozwiązań ekologicznych i energetycznych bez wzrostu kosztów tych rozwiązań. Certyfikatem mogą być objęte budynki wielorodzinne, jednorodzinne oraz budynki mieszkalne na wynajem. Proces certyfikacyjny przypisany jest do inwestycji mieszkaniowej rozpoczynającej się w określonym czasie na danym terenie*.
*szczególne przypadki należy uzgadniać z jednostką certyfikującą – Polskim Stowarzyszeniem Budownictwa Ekologicznego (PLGBC).
¶ Obszary certyfikatu
System oceny budynków mieszkalnych ZIELONY DOM jest systemem dobrowolnym. W ramach środowiskowej i energetycznej oceny inwestycji mieszkaniowych, która pozwala na uzyskanie certyfikatu ZIELONY DOM, wyodrębniono 6 obszarów:
- ZARZĄDZANIE INWESTYCJĄ
- MIEJSCE I LOKALIZACJA
- MATERIAŁY I ZASOBY
- ZDROWIE I KOMFORT UŻYTKOWNIKA
- GOSPODAROWANIE WODĄ
- OPTYMALIZACJA ZUŻYCIA ENERGII
W ramach powyższych obszarów oceniane są odpowiednie kryteria dla budynków wielorodzinnych i jednorodzinnych, które różnią się swoim zakresem. Wykorzystując zestaw kryteriów w poszczególnych obszarach, certyfikat ZIELONY DOM ocenia efektywność energetyczną oraz ekologiczną realizowanych budynków, weryfikując, czy budynek jest zrównoważony w fazie projektowania, podczas budowy i eksploatacji.
¶ System punktacji obszarów certyfikatu
System oceny obejmuje sześć obszarów środowiskowych, z możliwością uzyskania odpowiedniej ilości punktów, zgodnie z tabelą poniżej.
¶ Zestawienie kryteriów w ramach certyfikatu
Poszczególne obszary zawierają kryteria wymagane i punktowane, z podziałem na budynki wielorodzinne i jednorodzinne przedstawione poniżej w tabeli 2.
*Punkty uzyskane w ramach kryterium ZAR 6 (ZAR 6.3, ZAR 6.4) nie mogą stanowić punktów decydujących o przyznaniu certyfikatu ZIELONY DOM (monitorowanie użytkowania budynku odbywa się w ciągu pierwszego roku jego użytkowania) i uwzględniane są po uzyskaniu min. 30% punktów z pozostałych kryteriów.
W poszczególnych obszarach znajdują się kryteria, które są wymagane na każdym poziomie oceny budynków mieszkalnych, tzw. kryteria wymagane (Tabela 3). Co więcej, aby uzyskać poziom Premium i Prestige, poza progami punktowymi należy również spełnić kryteria obowiązkowe (Tabela 4).
W ramach realizacji inwestycji mieszkaniowej możliwe jest uzyskanie dodatkowych punktów PLUS (maksymalnie 10 punktów) za rozwiązania innowacyjne, nieuwzględnione w prezentowanych obszarach. O przyznanie punktów PLUS należy zwrócić się do jednostki certyfikującej PLGBC. Uzyskane punkty PLUS dodawane są do sumy wszystkich uzyskanych punktów w poszczególnych obszarach (po uzyskaniu minimum 30%) i na tej postawie obliczany jest procent uzyskanych punktów oraz odpowiedni poziom certyfikatu ZIELONY DOM.
System punktacji kredytowej opiera się na następujących parametrach:
- wszystkie kryteria mają wartość co najmniej 1 punkt,
- kryteria oznaczone jako wymagane nie mają wartości punktowej,
- możliwych do uzyskania jest 130 punktów bazowych dla budynków wielorodzinnych i 90 punktów dla budynków jednorodzinnych, które stanowią 100% wszystkich punktów,
- poziomy Premium i Prestige wymagają spełnienia kryteriów obowiązkowych (punktowane),
- ostateczny uzyskany poziom certyfikacji uzyskuje się poprzez procentowe określenie uzyskanych punktów.
¶ Poziomy certyfikatu
Certyfikat ZIELONY DOM można uzyskać na jednym z trzech poziomów, zgodnie z wytycznymi przedstawionymi w tabeli poniżej.
¶ PROCES CERTYFIKACJI
¶ Planowanie zielonego projektu
Sugeruje się, aby inwestor/deweloper rozważający ubieganie się o certyfikat ZIELONY DOM dla planowanej inwestycji mieszkaniowej, przeprowadził ocenę wstępną projektu pod kątem określonych wymagań w certyfikacie (lokalizacja, koncepcja otoczenia i wyposażenia budynku, poziom efektywności energetycznej itp.).
¶ Rejestracja projektu
Inwestor/deweloper decydujący się na proces certyfikacyjny zobowiązany jest do rejestracji projektu w jednostce certyfikującej PLGBC oraz dokonania opłaty rejestracyjnej.
¶ Konsultacje z audytorem i wybór kryteriów
Inwestor/deweloper wraz z akredytowanym przez PLGBC audytorem (osobno zatrudniony przez inwestora/dewelopera), we współpracy z zespołem projektowym, dokonują wyboru kryteriów dla danej inwestycji mieszkaniowej, koniecznych do osiągnięcia pożądanego wyniku i otrzymania odpowiedniego poziomu certyfikatu.
¶ Umowa certyfikacyjna
W celu rozpoczęcia procesu certyfikacyjnego inwestor/deweloper podpisuje z PLGBC (jednostką certyfikującą) umowę certyfikacyjną oraz wnosi opłatę pre-certyfikacyjną, zgodną z aktualną tabelą opłat. Umowa certyfikacyjna zawiera wstępnie ustalaną listę kryteriów, którą inwestor zamierza zrealizować w ramach certyfikatu ZIELONY DOM.
¶ Uzyskanie precertyfikatu ZIELONY DOM
Po podpisaniu umowy certyfikacyjnej i uiszczeniu opłaty uprawniony audytor (na podstawie zawartej umowy o współpracy przez inwestora i audytora) może gromadzić wymagane dokumenty potwierdzające realizację działań w ramach wybranych kryteriów. Po pozytywnej przez PLGBC weryfikacji dokumentów potwierdzających wybrane kryteria, inwestor/deweloper otrzymuje Precertyfikat ZIELONY DOM i może rozpocząć promocję swojego projektu jako pre-certyfikowanego, informując potencjalnych nabywców o zielonych kryteriach, które realizuje w ramach projektu.
¶ Doradztwo i nadzór audytora
Audytor (zatrudniony przez inwestora/dewelopera) doradza zespołowi projektowemu w trakcie całego procesu budowlanego, aż do momentu oddania nieruchomości do użytku, w celu doprowadzenia do pomyślnego wypełnienia wyznaczonych dla inwestycji kryteriów. Zakres współpracy pomiędzy audytorem i inwestorem/deweloperem określany jest przez obie strony. Proces doradztwa i nadzoru ma na celu zapewnienie, że inwestycja mieszkaniowa spełni lub wykroczy poza ustalone kryteria.
¶ Przyznanie certyfikatu ZIELONY DOM
Po zakończeniu realizacji inwestycji audytor przedstawia PLGBC wszystkie potwierdzenia spełnienia kryteriów uzgodnionych w umowie certyfikacyjnej, a inwestor/deweloper wnosi opłatę za certyfikację zgodną z aktualną tabelą opłat. Następnie PLGBC dokonuje weryfikacji dostarczonej przez audytora dokumentacji i na tej podstawie podejmuje decyzję o nadaniu certyfikatu ZIELONY DOM na odpowiednim poziomie (Standard, Premium, Prestige). Inwestor/deweloper otrzyma ostateczną kartę wyników oraz powiadomienie o pomyślnie zakończonym procesie certyfikacji.